GULDESTE | Hin Beşên Ji Berhemên Hasan Kiyafet | PÊŞGOTIN

Me, vê pirtûkê bi destûr û alîkarîya Rêzdar Hasan Kıyafet bi hev ra pêk anî. Her wiha, li gorê pêdivîyan di hin cihan da li ser zêmar û mersîyên ku di çîrokan da hatiye nivîsîn me ji nû ve wan zêmaran wek halbest li pirtûkê zêde kiriye. Di hin cihan da jî şirove jî li çîrokan hatin zêdekirin.

Belê, wek ku min di serî da jî nivîsîye ev guhertin tev bi destûr û alîkarîya rêzdar Hasan Kıyafet ra pêk hatîye. ez bi birêz Hasan kiyafet ra li ser jîyan û raborîya wî em diaxivin. Di heman demê da, ji raborîya wî gelek bûyerên girîng hene, ger di zindanan da ger di mamostetîya wî da. Bi kurtasî, Hasan kıyafet gelek zor û zextî dîtî ye. Lê mixabin, nekarîye hemû bûyeran binivîse, ji xwe hinek berhemê wî ji pîyaseyê hatine berhevkirin.

Hasan kiyafet bi eslê xwe Kurd e û ji Eşîra Banukyan e, lê bi dest pêka damezirandina komarê ra kalkên wî ji Navçeya Xinusê sirgonê bajarê Bayburt`ê bûne ji li wê derê jî carekê din koçê bajarê Kırşehırê tên kirin. Ji ber wê çendê, Hasan Kiyafet Kurdî baş nizane, nêzîkê sedan pirtûkên wî yê nivîskî û çend pirtûkên neçapkirî li ber destê wî ne. Belê, di nav berhemên Hasan Kıyafet da gelek mijarên ji hev bi nirxtir hene. Ji ber wê çendê, hilbijartina wan ji bo min hêsan nebû. Piştê, xwendina van berheman, bi dest pêkê min van mijarên ku hinek bi çanda Kurdan ra têkilda rin hilbijart. Mînak, wek Derketin û Têketina Dîyarbekir. Wekê din, Hacî Hatay, Mehemedî Dîn, Xeyroyê Helebçeyî herwekê din. Piştre, min vê pirtûkê nivîsî. Lê Belê, hêjayê gotinê ye ku di nav pirtûkên Hasan Kıyafet da gelek berhemên hêja hene divê ku mirov wan wergerîne bi zimanê Kurdî. Mînak pirtûka bi navê Komînîst Îmam, Balfira Nuh (Nuhun Uçağı) û hwd. Dîsa bi destûr û alîkarîya Birêz Hasan Kıyafet dıbe ku em bi hev ra pirtûkek din jî binivîsin. Belê, min navê ez zêde qala naveroka vê pirtûkê bikim ji ber ku dibêjin wateya pêşgotina pirtûkan nîva pirtûkan e. Ji ber ku pirtûk bi tevahî were xwendin ez vê pêşgotinê kin dinivîsim. Min, vê pirtûkê ji zimanê Tirkî wergerand bi zimanê Kurdî. Hêvîdar im her tişt bi dilê we be...

Wergêr û Berhevker Dilbêzarê Bêkes.

***   ***   ***

Hasan Kıyafet, di sala 1938 da li gundek bi navê Çaxirkan girêdayê Kaman`a bajarê Kırşehırê ji dayîk bûye. Kıyafet, piştê xwendina dibistana seretayî, li Pazarörenê Köy Enstitûyê diqedîne. Di ezmûnên zanîngeha Perwerdeya Gazî da bi beşa Înglîzî perwerde dibe û diqedîne. Jîyana wî ya mamostetîyê bi sirgûnan dest pê dike. Di serî da, di nav rêxistinên wek TÖDMF, TÖS, TÖB-DER da cih digire. Wekê din, di nav partîyên çepkir û sosyalîst da jî wek endam, damezrêner û rêveberîyan da cih digire. 12ê Adara 1971 da û 12 îlona 1980yî da bi îşkencexaneyan ra rû bi rû dimîne. Dest pêkirina wî ya bi wêjeyê ra, di serî da, di nav rixistinên kovarên Îmc,Yön û Çaltîyê da dest pê dike. Di sala 1965an da pirtûka çîrokên Yilmaz Sunuc ya bi navê Muska (The Charm) wergerandiye bi zimanê Înglîzî. Di sala 1969an da romana bi navê Komûnîst Îmam derxistîye. Berhemên wî, yên hatine weşandin nêzî sed hebî ne. Pirtûkên wî yên bi navê Kar û Nan jî film hatine çêkirin. Wekê din, pirtûkek wî ya din jî, bi navê Têketina Diyarbekirê di sala 1999 da ji alîyê Navenda Çanda Mezepotamyayê ve xelata yekemîn girtîye. Ji alîyê din ve, pirtûka bi navê derketina ji Diyarbekir jî wekê çend pirtûkên din di vê pirtûkê da cih girtine. Ansıklopedîyek wan ya din jî, bi hevkarîya Leyla Kıyafet piştê çapkirinê ji pîyaseyê hatiye berhevkirin...

Dilbêzarê Bêkes, Di sala 1949an da li bajarê Bedlîsê ji dayîk bûye. Dibistana amadehiyê li Wanê xilas dike. Di sala 1967an da di ezmûnên zanîngehan da li Stenbolê di Koleja Robertê da di beşa fîlolojîyê da bi ser dikeve. Di heman demê da, wê çaxê di ezmûna karkerên sazîyên dewletê da jî bi ser dikeve. Ji ber pirsgirêkên aborî, ji alîyek ve kar ji alîyê din ve xwendin jê ra hêsan nabe. Piştê hin navberên dirêj ew di sala 1977an da zanîngehê diqedîne. Di sazîyên dewletê da, bi karkerî kar peyda dike. Pişt ra karmendî û piştê wan qonaxan demek li derveyê welat dimîne. Di sala 1997an da ji sazîyên dewletê malnişîn dibe û niha li Antalyayê dijî.

Navê min Dilbêzar e

Paşnavê min Bêkes e

Navê zimanê min nefambar e

Navê dayîka min Perîşan e

Navê bavê min Reben e

Navê welatê min qedexe ye

Navê parêzgeha min dagirkirî ye

Navê navçeya min talankirî ye

Navê gundê min lê agirkirî ye

Navê taxa min xopankirî ye

Navê kolana min wêrankirî ye

Navê netewa min inkarkirî ye

Navê gelê min ti nekirî ye

Ti kesî bo me ti nekirî ye

Gelo me bo xwe çi kirî ye?

Me mala xwe tev xerakirîye

Nizanim ez çi kesim

lê dizanim ku ez Bêkes im...